Phòng Washitsu – một loại phòng truyền thống của Nhật Bản – là nơi thể hiện rõ nhất sự kết hợp giữa nghệ thuật và chức năng trong thiết kế nội thất. Với vẻ đẹp tối giản, tinh tế và sự khéo léo trong sử dụng các vật liệu tự nhiên, phòng washitsu mang đến một không gian sống đặc biệt và đặc trưng cho xứ sở hoa anh đào.
Trong bài viết này, Janbox sẽ đưa bạn khám phá sâu hơn về phòng washitsu của Nhật, từ lịch sử, kiến trúc cho đến những đặc điểm độc đáo của phòng truyền thống này.
1. Phòng Washitsu – nguồn gốc lịch sử và ý nghĩa
1.1. Washitsu là gì?
Washitsu (和室) là từ tiếng Nhật được dùng để chỉ một loại phòng truyền thống của Nhật Bản. Từ “wa” có nghĩa là Nhật Bản, và “shitsu” có nghĩa là phòng. Do đó, washitsu có nghĩa là “phòng kiểu Nhật Bản”. Phòng washitsu được sử dụng trong các căn hộ và nhà riêng ở Nhật Bản, và được coi là một biểu tượng của văn hóa truyền thống của đất nước này.
Cách đơn giản nhất để nhận biết được đó có phải là phòng washitsu hay không là thông qua sàn nhà được lót bằng chiếu tatami. Vì vậy, phòng washitsu còn được gọi là phòng tatami. Điểm đặc biệt của phòng tatami kiểu Nhật là không gian trống được tạo ra bằng cách giảm thiểu số lượng đồ đạc và trang trí, giúp tạo nên cảm giác thông thoáng và dễ chịu.
1.2. Nguồn gốc và ý nghĩa của Washitsu
Nguồn gốc của phòng washitsu
Từ thời kỳ Muromachi (1336-1573), người Nhật đã thường được sử dụng 1 căn phòng như một phòng học cho những gia đình giàu có. Sau đó, nó trở thành nơi để tiếp khách và tổ chức các hoạt động truyền thống như trà đạo, cắm hoa ikebana và thư đạo.
Cho tới thời kỳ Edo của Nhật Bản (1603-1868), khi các gia đình quý tộc và thương gia bắt đầu xây dựng những căn nhà truyền thống kiểu Nhật được gọi là “machiya” thì phòng washitsu chính thức ra đời và xuất hiện trong hầu hết các căn nhà của Nhật. Các căn nhà này thường có sân vườn nhỏ ở giữa và các phòng lớn được bố trí xung quanh sân vườn. Phòng washitsu được sử dụng để tiếp khách và thưởng trà.
Ngoài ra, phòng washitsu còn được sử dụng làm nơi đặt bàn thờ tổ tiên hoặc thần Phật. Tuy nhiên, theo thời gian, phòng washitsu đã được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau như phòng ngủ, phòng sinh hoạt chung, phòng cho trẻ em…
Phòng washitsu mang ý nghĩa đặc biệt trong văn hóa Nhật Bản. Nó được coi là một không gian linh thiêng, nơi người Nhật có thể thư giãn và tìm kiếm sự bình an trong cuộc sống bận rộn hiện đại. Từ việc sắp xếp đồ đạc đến cách sử dụng ánh sáng và không gian, mọi thứ trong phòng washitsu đều được thiết kế để tạo ra một không gian sống thanh lịch và tinh tế.
Ngoài ra, phòng washitsu còn được sử dụng để tổ chức các hoạt động truyền thống của Nhật Bản như ăn uống, trò chuyện, thưởng trà và thực hiện nghi thức tôn giáo. Vì vậy, phòng washitsu không chỉ là một không gian sống, mà còn là biểu tượng của văn hóa và truyền thống của đất nước hoa anh đào.
>> Xem thêm: Nệm Futon – nét đẹp trong đời sống văn hóa Nhật Bản
2. Những đặc trưng không thể thiếu của phòng Washitsu
Các phòng washitsu thường có sàn trải thảm, tường và trần được làm bằng gỗ, và có cửa sổ trượt với rèm cửa giúp điều chỉnh ánh sáng và thông gió. Nội thất của phòng washitsu thường rất tối giản, với các tấm vách treo để trang trí và những chiếc đèn lồng giấy truyền thống.
Ngoài ra, phòng washitsu còn có một số đặc điểm khác như đệm ngồi trên sàn (zabuton) và bàn trà thấp (chabudai) để thưởng thức trà và các món ăn nhẹ. Phòng washitsu cũng thường có một khoảng không gian nhỏ để giữ giày và dép trước khi bước vào phòng.
Dưới đây là một vài vật dụng đặc trưng không thể thiếu trong căn phòng washitsu kiểu Nhật:
2.1. Chiếu tatami
Chiếu tatami
Khi nhắc đến phòng washitsu của Nhật, hình ảnh đầu tiên mà nhiều người nghĩ đến chính là chiếu Tatami (kanji: 畳), hay còn gọi là chiếu truyền thống của người Nhật. Do đó, nhiều người gọi “phòng tatami” thay cho tên gọi washitsu.
Chiếu Tatami được ví như linh hồn của một căn phòng kiểu Nhật Bản. Từ “Tatami” bắt nguồn từ động từ “Tatamu” (畳 む), có nghĩa là gấp lại, xếp lại, để chỉ những đồ vật mỏng dùng để lót, trải mà có thể xếp lại được. Sàn nhà được tạo thành bằng cách xếp chặt các tấm chiếu tatami có kích thước thống nhất lại với nhau.
Chiếu Tatami được làm bằng lõi rơm khô và bao chiếu đan từ cỏ Igusa (cỏ bấc đèn) hoặc cói. Kích thước chuẩn của chiếu Tatami theo tiêu chuẩn Kyoto là chiều dài 1,910m và chiều rộng 0,955m. Trong văn hóa Nhật Bản, người ta thường sử dụng số lượng chiếu để đo kích thước của một căn phòng. Vì vậy, bạn có thể nghe hoặc thấy người Nhật dùng từ 4 chiếu, 6 chiếu hay 8 chiếu để miêu tả kích thước của căn phòng.
Chiếu Tatami có nhiều ưu điểm như khó bắt lửa, đàn hồi tốt và mang đến sự tinh tế, trang trọng cho căn phòng. Do đó, nó có thể được sử dụng trong nhiều mục đích khác nhau như làm phòng ngủ, phòng khách hay để tổ chức các hoạt động văn hóa như Trà đạo, cắm hoa Ikebana,… Một căn phòng trải chiếu Tatami luôn mang lại một mùi hương thoang thoảng vô cùng dễ chịu của rơm và cỏ bấc đèn, tạo nên một không gian sống động và đầy tính truyền thống cho người sử dụng.
2.2. Fusuma
Fusuma
Fusuma (襖) là những bức tường ngăn cách giữa các không gian trong phòng. Chúng bao gồm một khung gỗ và nhiều lớp giấy Washi được dán chồng lên nhau, với một lớp giấy hoặc vải căng và dán phủ bên ngoài.
Một trong những đặc điểm của Fusuma là chúng có thể tháo lắp dễ dàng, cho phép người Nhật mở rộng không gian sống của mình khi cần thiết. Ngoài việc làm vách ngăn phòng, Fusuma còn có thể hoạt động như một cánh cửa trượt. Khi không sử dụng, Fusuma có thể được gập lại để tiết kiệm không gian.
Ngoài ra, Fusuma còn có khả năng cách âm và giữ ấm, giúp tạo ra một không gian sống thoải mái và tiết kiệm năng lượng. Với những đặc điểm này, Fusuma đã trở thành một phần quan trọng trong kiến trúc và trang trí nội thất của phòng Washitsu kiểu Nhật.
2.3. Shoji
Shoji
Cửa trượt Shoji kiểu Nhật, còn được biết đến với tên gọi cửa kéo hoặc cửa lùa, là một giải pháp nội thất phổ biến để tạo sự riêng tư cho các phòng truyền thống trong nền văn hóa Nhật Bản. Shoji (障子) là một loại cửa giấy truyền thống trong kiến trúc Nhật Bản. Mặc dù chức năng của Shoji và Fusuma tương tự, nhiều người dễ nhầm lẫn giữa hai loại này. Tuy nhiên, điểm khác biệt chính giữa chúng là trong khi cửa Fusuma giấu tất cả các nan gỗ vào bên trong thì Shoji lại đưa các nan này ra ngoài.
Shoji được thiết kế đơn giản với giấy Washi đơn sắc và khung gỗ mộc mạc. Vì chúng còn được sử dụng làm cửa sổ, giấy phủ của Shoji được làm từ loại giấy bóng mờ giúp đảm bảo sự riêng tư và đón ánh sáng tự nhiên chiếu vào phòng.
Một trong những đặc điểm nổi bật của Shoji là khả năng cản gió, giúp giữ nhiệt và tạo ra không gian sống ấm áp hơn trong những vùng có khí hậu lạnh. Bên cạnh đó, Shoji cũng có tính năng tạo ra sự liên kết giữa các không gian khác nhau trong phòng, giúp tạo cảm giác rộng rãi và thoải mái. Trong khi Fusuma thường được sử dụng để phân chia không gian trong phòng, Shoji thường được sử dụng để làm cửa sổ hoặc cửa ra vào.
2.4. Oshiire
Oshiire
Oshiire (押し入れ) là một phần không thể thiếu trong phòng Washitsu kiểu Nhật. Đây là một loại tủ đựng đồ được thiết kế âm tường với cửa trượt. Trong văn hóa Nhật Bản, Oshiire thường được sử dụng để cất giữ đệm Futon, mền gối và các vật dụng khác. Khi không sử dụng, Oshiire giúp giải phóng không gian trong phòng bằng cách ẩn đi những đồ đạc lỉnh kỉnh, giúp tạo ra nhiều khoảng trống và làm cho không gian trở nên thoáng đãng hơn. Nếu bạn đã từng xem phim Nhật, chắc hẳn sẽ thấy Oshiire được xuất hiện thường xuyên trong các căn nhà truyền thống của người Nhật.
Ngoài ra, Oshiire còn là một phần quan trọng của kiến trúc và trang trí nội thất phòng Washitsu kiểu Nhật. Với thiết kế đơn giản, tinh tế và tính thẩm mỹ cao, Oshiire đã trở thành một biểu tượng của văn hóa và truyền thống của đất nước Nhật Bản.
>> Xem thêm: Triết lý thiết kế trong phong cách Wabi Sabi của Nhật Bản
3. Sự giao thoa giữa quá khứ và hiện tại của Washitsu
Washitsu là một phòng truyền thống trong kiến trúc và nội thất Nhật Bản, và nó thể hiện sự giao thoa giữa quá khứ và hiện tại của đất nước này. Từ thời quá khứ, phòng Washitsu được thiết kế với các vật dụng đơn giản và trang trí theo phong cách truyền thống Nhật Bản.
Tuy nhiên cho tới nay, Washitsu đã được cải tiến và thích nghi với cuộc sống hiện đại. Ví dụ, các phòng Washitsu hiện đại thường được trang bị các thiết bị hiện đại như điều hòa không khí, đèn LED và hệ thống âm thanh. Các vật dụng và trang trí cũng có thể được cập nhật với phong cách hiện đại, mang lại sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại.
Sự giao thoa giữa quá khứ và hiện tại của Washitsu thể hiện sự phát triển và tiến bộ của đất nước Nhật Bản trong thời gian. Tuy nhiên, Washitsu vẫn giữ được bản sắc và giá trị văn hóa của mình, và đã trở thành một biểu tượng của văn hóa và truyền thống Nhật Bản.
>>> Xem thêm: Bật mí 4 cách mua hàng từ Nhật về Việt Nam
Hiện nay, tại Nhật Bản, phòng Washitsu vẫn giữ được giá trị truyền thống của nó và mục đích sử dụng của nó còn phụ thuộc vào chủ nhà. Tại nhiều khách sạn ở Nhật và các nước khác cũng có kiểu phòng Washitsu để khách du lịch có thể trải nghiệm không gian sống truyền thống của Nhật Bản.
Website: https://janbox.com
Email: [email protected]
